Aby uczcić 20. urodziny mojego wnuka, moja synowa zarezerwowała stolik w luksusowej restauracji i chłodno poinformowała całą rodzinę, że nie ma mnie na liście. Syn wysłał SMS-a: „Mamo, posprzątaj; dziś wieczorem wrócimy późno z gośćmi”. Złożyłam więc ostatni ręcznik, wyłączyłam zegar mikrofalówki i zrobiłam dokładnie to, czego wymagała wiadomość. Późnym wieczorem wrócili z przyjęcia, otworzyli drzwi i byli oszołomieni widokiem, jaki na nich czekał.

„Powiedziałeś mi, że już najwyższy czas” – powiedziałem w ciszę i wydało mi się to odpowiedzią.

W kuchni wzięłam to, co moje: moją półkę na przyprawy, dobre noże ze ślubu, sfatygowaną solniczkę, którą Robert nakręcił na swojej tokarce, tę, która zdaniem Jennifer nie pasowała do estetyki. Ułożyłam wszystko w równych rzędach na stole, zapakowałam to, co trzeba, i o dziewiątej wszystko było w moim kufrze. Meble mogły zostać. Podobnie jak ozdoby świąteczne, których nie mogłam używać, bo miały „nostalgiczny klimat, który sugeruje bałagan”. Niech się tym zajmą.

Usiadłem po raz ostatni przy kuchennym stole i napisałem notatkę.

„Marcus i Jennifer, postanowiłam wprowadzić kilka zmian. Sprzątanie jest robione zgodnie z waszymi życzeniami. Nie martwcie się o mnie. Jestem dokładnie tam, gdzie powinnam być. —Eleanor.”

Prawie się podpisałam „Mamo”, z przyzwyczajenia. Ale potem przestałam. Matki dostają zaproszenia na urodzinowe kolacje swoich wnuków. Sprzątaczki dostają SMS-y.

O 22:47 wyjechałem z podjazdu i nie spojrzałem w lusterko wsteczne. Niektóre drzwi, raz zamknięte, powinny pozostać zamknięte.

Autostrada międzystanowa o północy to wstęga dla ludzi w trakcie podejmowania decyzji. Jechałem na południe w ciemnościach, bo północ wydawała się odosobnieniem, a wschód – przeprosinami. W radiu leciał delikatny jazz. Cztery godziny później wyczerpanie zapędziło mnie na parking dla ciężarówek pod Cincinnati. Światła były za jasne, kawa za gorąca, a młody sprzedawca miał fryzurę Tylera i promienny uśmiech.

„Proszę jechać ostrożnie” – powiedział.

„Czasami bezpieczeństwo to ostatnia rzecz, jakiej potrzebujesz” – powiedziałem. Zaśmiał się, jakbym celowo opowiedział dowcip.

Przy stoliku w rogu rozłożyłam garść broszur turystycznych niczym karty tarota – Jaskinia Mamutowa, Dollywood, Góry Smoky. Miejsca, które obiecujesz sobie znaleźć, by „kiedyś” zobaczyć, dopóki rak nie pozbawi cię kilku dni. Kobieta mniej więcej w moim wieku patrzyła na mnie znad krawędzi papierowego kubka.

„Uciekasz z domu?” – zapytała.

„W kierunku czegoś” – powiedziałem. „Tylko jeszcze nie wiem, w jakim kierunku”.

Przedstawiła się jako Margaret Coleman, emerytowana nauczycielka, która wracała do Louisville po wizycie u córki w Atlancie. Rozmawiałyśmy, aż okna nabrały lawendowego odcienia porannego słońca. Dwie kobiety na nowo odkrywające zaimki, które nas definiowały. Wdowa, matka, babcia. Opowiedziała mi o mieszkaniu, które znalazła w górach Louisville – księgarniach, kawiarniach, chodnikach pełnych psów i ludzi, którzy machali. „Najtrudniejsze” – powiedziała, wstając, żeby wyjść – „to wybaczyć sobie tak długie czekanie”. Wcisnęła mi numer telefonu w dłoń. „Kobiety w naszym wieku muszą trzymać się razem. Świat decyduje, że po sześćdziesiątce jesteśmy niewidzialne. To od nas zależy, czy im się uda”.

W południe byłem już w Lexington w stanie Kentucky, bo wzgórza wyglądały jak z obrazu i nikogo tam nie znałem. Otworzyłem konto czekowe z odłożonych pieniędzy: część polisy na życie Roberta, niewielki spadek po matce, kilka lat ukrytych oszczędności. Powiedziałem Marcusowi, że żyję z ubezpieczenia społecznego. Nawet nie pomyślał, żeby zapytać inaczej.

W wesołym biurze nieruchomości kobieta o imieniu Beth pokazała mi trzy miejsca, zanim weszliśmy na skrzypiące schody nad piekarnią na Main Street. Drewniane podłogi. Okna wychodzące na wschód. Mały balkon z widokiem na poranek. „Piekarz na dole piecze bułeczki cynamonowe, które zrujnują cię na zakup ciast ze sklepu spożywczego” – powiedziała Beth.

„Wezmę to.”